Τα παιχνίδια των Βίκινγκς: Η συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου του Δουβλίνου
Επιτραπέζια παιχνίδια, πατίνια για τον πάγο, σπαθιά και πλοία σε μινιατούρα, ήταν από τα πιο συναρπαστικά παιχνίδια των Βίκινγκς. Κάποια άλλα έχουν κοινά στοιχεία με τα αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά παιχνίδια. Ελάτε να γνωρίσουμε μαζί τη συλλογή παιχνιδιών των Βίκινγκς του Αρχαιολογικού Μουσείου του Δουβλίνου και να τα ανακαλύψουμε.
Επιτραπέζια Παιχνίδια
Οι Βίκινγκς στη σύγχρονη εποχή έχουν γίνει πηγή έμπνευσης για λογοτεχνικά βιβλία, ταινίες, κινούμενα σχέδια και, πιο πρόσφατα, τη σειρά Vikings από το History Channel. Πολλοί είναι οι μύθοι που τυλίγουν αυτούς τους σκανδιναβικούς λαούς που εξαπλώθηκαν από το 800 μ.Χ. μέχρι το 1100 μ.Χ. Εκτός από πειρατές, εξερευνητές και έμποροι, ήταν λάτρεις των επιτραπέζιων παιχνιδιών και τα κουβαλούσαν μαζί τους σε κάθε εκστρατεία. Πολλά από αυτά έχουν βρεθεί σε περιοχές όπου ασκούσαν επιρροή, από την Ιρλανδία μέχρι την πόλη Νόβγκοροντ στη Ρωσία.
Ανάμεσα στα πιο δημοφιλή επιτραπέζια παιχνίδια ήταν το Hnefatafl ή “τραπέζι του βασιλιά”, ένα είδος σκακιού που σκοπό είχε να μετακινηθεί ο βασιλιάς σε μια από τις γωνίες για να προστατευτεί από τον αντίπαλο στρατό. Τα πούλια είχαν κωνικό σχήμα, ήταν κυρίως φτιαγμένα από ξύλο, πέτρα, κόκαλα αλλά και από χαυλιόδοντες θαλασσινών ίππων. Επίσης, έχουν βρεθεί ζάρια, με σαφή ρωμαϊκή επιρροή, που χρησιμοποιούσαν σε τυχερά παιχνίδια.
Πούλια για το “τραπέζι του Βασιλιά”
Ελληνορωμαϊκή επιρροή έχει επίσης μια στρογγυλή πέτρινη βάση που έχει βρεθεί στο Δουβλίνο. Στο πάνω μέρος της επιφάνειας έχει χαραχτεί σχέδιο παρόμοιο με το παιχνίδι γνωστό στην Αρχαία Ελλάδα ως εννεάδα. Αυτό το παιχνίδι έγινε πολύ γνωστό στα Βρετανικά νησιά κατά το Μεσαίωνα και έχει φτάσει μέχρι τις μέρες μας με το όνομα οι εννιά άνδρες του Μόρις (Nine men’s Morris) ή μύλοι.
Το επιτραπέζιο παιχνίδι του Ballinderry
Ένα άλλο επιτραπέζιο παιχνίδι που βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο του Δουβλίνου, αποτελείται από μια ξύλινη τετράγωνη επιφάνεια με μικρές τρύπες τοποθετημένες συμμετρικά σε σειρές, σύνολο εφτά επί εφτά. Σκαλιστά μοτίβα μαζί με ένα ανθρώπινο κεφάλι πλαισιώνουν την επιφάνεια. Ίσως με αυτό παιζόταν το Hnefatafl. Βρέθηκε στο Ballinderry, County Westmeath, Ιρλανδία, και χρονολογείται το 10ο αιώνα μ.Χ.
Τα πούλια αυτού του παιχνιδιού είχαν μια μυτερή προέκταση που έμπαινε στις τρύπες της επιφάνειας. Αυτό τα εμπόδιζε να πέφτουν, κάτι πολύ πρακτικό για θαλασσινούς ανθρώπους.
Επιτραπέζιο παιχνίδι του Ballinderry
Παιχνίδια για παιδιά
Τα παιδιά των Βίκινγκς δεν πήγαιναν σχολείο και από μικρή ηλικία έπρεπε να βοηθούν στις δουλειές, άρα τα παιχνίδια τους ήταν πολύ σημαντικά για την προετοιμασία του παιδιού στη μελλοντική του ζωή. Το κύριο υλικό που συναντάμε είναι το ξύλο. Αυτά τα παιχνίδια αντανακλούν τον κόσμο του πολέμου, την αγροτική ζωή και την πλοήγηση.
Από τα πιο πρωτότυπα παιχνίδια ήταν οι μικρές βάρκες, ένα συνηθισμένο μοντέλο ήταν το knarr (τύπος εμπορικού πλοίου), το έφτιαχναν από ξύλο και πολλές φορές ήταν τόσο ρεαλιστικό το αποτέλεσμα που έμοιαζε με κανονικό πλοίο σε μινιατούρα. Πιθανώς αυτά τα αντικείμενα να ήταν πολύ ξεχωριστά, μη ξεχνάμε ότι τα πλοία και οι βάρκες αποτέλεσαν τη δύναμη και το κλειδί της εξάπλωσης των σκανδιναβικών λαών.
Παιχνίδια που έχουν σχέση με τον πόλεμο είναι τα ομοιώματα όπλων. Ο αριθμός ξύλινων σπαθιών που έχει βρεθεί μαρτυρά ποιο ήταν το αγαπημένο όπλο των Βίκινγκς και σίγουρα, εκτός από τη διασκέδαση βοηθούσε το παιδί να μυηθεί στις τεχνικές του πολέμου.
Άλλα παιχνίδια αναπαριστάνουν θέματα της αγροτικής ζωής και της φάρμας, σε αυτή την κατηγορία βρίσκουμε κούκλες με αρθρώσεις και ζωόμορφα ξύλινα αντικείμενα. Από τα πιο αγαπημένα θέματα ήταν το άλογο. Κυρίως πρόκειται για απλές μορφές κομμένες σε σιλουέτες στο ξύλο, όπως το μοντέλο από το Νόβγκοροντ.
Ξύλινο αλογάκι από το Νόβγκοροντ
Άλλα παιχνίδια
Υπήρχαν φυσικά και άλλα παιχνίδια με τα οποία μπορούσαν να περνούν τον ελεύθερο τους χρόνο τα παιδιά. Ένα από αυτά θυμίζει το ελληνικό παιχνίδι ‘Ιυγξ. Σε ένα μικρό κόκαλο από ζώο έκαναν μια τρύπα στη μέση και μετά περνούσαν μια κλωστή. Έπειτα έπιαναν την κλωστή από τις άκρες και την περιστρέφανε παράγοντας έναν βουητό ήχο.
Με οστά επίσης έφτιαχναν σφυρίχτρες και φλάουτα, όπως αυτό που έχει διασωθεί και φιλοξενείται στο αρχαιολογικό μουσείο της Ιρλανδίας.
Κατά τη διάρκεια του χειμώνα στους Βίκινγκς άρεσε να κάνουν πατινάζ και σκι. Έχουν βρεθεί πατίνια για τον πάγο φτιαγμένα από κόκαλα αλόγου ή αγελάδας, τα οποία τα έδεναν στα πόδια με δερμάτινες κορδέλες.
Πατίνια από κόκαλα αλόγου
Αυτά είναι τα πιο σημαντικά παιχνίδια με τα οποία διασκέδαζαν μικροί και μεγάλοι. Δείχνουν ταυτόχρονα τα δικά τους ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αλλά και τη σχέση που είχαν με τα παιχνίδια της Αρχαιότητας. Πίσω από τις βιτρίνες των μουσείων μάς μιλούν για τη διαχρονικότητα και τη καθολικότητα των παιχνιδιών.
Categories: Greektoys
Greek Toys 